Het mediterrane leven is heel anders dan wat we hier gewend zijn. Het leven is wat losser en het gaat vooral om genieten van het water en de zon. Deze unieke ligging maakt het niet alleen voor een prachtig zicht, maar ook voor een sensationele ervaring. De zonnestralen verwarmen je huid, terwijl alle planten in volle bloei al hun mooie kleuren laten zien.
Een mediterrane tuin kom je in alle afmetingen tegen. Groot, klein en alles daartussen. Zelf als je alleen een balkon hebt kun je er prima de sfeer van de Middellandse Zee in terug laten komen. In het zuidelijke gebied van Spanje doen ze niet anders. Daar hangen balkons vol met pracht en praal, volop in de zon.
Een uitdaging wat je tegen zult komen in het aanleggen van een mediterrane tuin in Nederland is het klimaat. Ons klimaat is beduidend anders dan dat van het Europese zuiden of Afrikaanse noorden. Je kunt daarom niet alles één op één kopiëren wat je ziet op een van je reizen naar de landen van de zon. Desalniettemin blijven er genoeg soorten over om een volwaardige mediterrane tuin van te maken. Hierover later meer in dit artikel.
Wat gebruik je in een mediterrane tuin?
Er zijn een aantal dingen waaraan je een mediterrane tuin kunt herkennen. Ze zijn misschien niet zo uitgesproken als bij andere tuinstijlen, maar maken het zicht er daarom niet minder om.
Omdat ze van water in het Middellandse Zee gebied genoeg hebben zul je dit ook veelvuldig tegenkomen in de tuin. In tegenstelling tot de klassieke vertoning van de macht over de natuur kun je hier een wat gematigdere positie bij innemen. Zo is het gebruik van fonteinen zeker aan te raden, maar de indeling of de vorm van de waterbakken hoeven niet zo strikt te zijn. Maak gebruik van natuurlijke, ronde vormen. Het bad hoeft niet overal even diep te zijn. Qua materiaal is marmer voor de beelden geschikt en anders andere natuurstenen. Het liefst niet te veel gepolijst en het liefst ook geen beton.
Een ander herkenningspunt, maar niet uniek aan de mediterrane tuin is de asymmetrie. Het ontwerp hoeft niet symmetrisch te zijn om goed tot uitdrukking te komen. Juist de wat vloeiende vormen geven je tuin karakter. Ook maakt het het ontwerpen van de tuin een stuk leuker voor sommigen. Je bent niet zo hevig gebonden aan regels wat betreft de geometrie.
Een hoge tuinafscheiding of hekwerk is niet per se typerend voor een mediterrane tuin, maar wel uiterst praktisch. Hier in ons land ziet de omgeving er namelijk niet zo uit als in de landen van de Middellandse Zee. Het mooie zicht van jouw tuin zou dan vloeken met de achtergrond. Door gebruik te maken van een hoge tuinafscheiding blokkeer je wel een panorama, maar voorkom je inmenging van de andere stijlen in je tuin. Desnoods kun je een schildering maken op de tuinafscheiding om het helemaal in stijl af te maken. Ook maakt het makkelijker om een zeil over je grond te spannen in het geval je bepaalde delen droog moet houden. Of gewoon om de was te laten luchten natuurlijk.
Als je aan de mediterrane mensen denkt, denk je al gauw aan vrolijke mensen. Laat dit terugkomen in het ontwerp door dus ook vooral vrolijke kleuren te gebruiken in de planten. Als je niet levende dingen een kleur geeft, zoals een tuinset, tuinhuis of loungehoek, geef dan de voorkeur aan aardetinten voor een natuurlijke look.
Nu we het over een loungehoek hebben, een plek om rustig te zitten in het gezelschap van anderen mag niet ontbreken. Het valt samen met de sociale cultuur van het gebied. Als je mediterrane tuin het qua grootte toelaat kun je er zelfs voor kiezen om meerdere zitplaatsen te verwerken.
Wat is de mediterrane levensstijl?
De mediterrane levensstijl is weggelegd voor de echte levensgenieters. Ze maken zich minder druk om dingen dan hier in Nederland. Het gaat allemaal om vrolijk gezelschap en tijd doorbrengen op een plezierige manier. Even een drankje doen op een terras of even een duik nemen in de zee. Het maakt niet uit welke van de twee je kiest: je zult het altijd doen in combinatie met het genieten van de zon.
Deze relaxte levensstijl wil je nabootsen in je eigen mediterrane tuin. Het hoeft allemaal niet zo ordelijk of netjes te zijn. Net als dat ze rondom de Middellandse Zee van lekker eten houden in de buitenlucht kun jij dat ook mogelijk maken. Richt je tuin zo in dat je gemakkelijk de barbecue tevoorschijn kunt halen.
Zon en water: twee unieke aspecten
Zon en water zijn twee unieke aspecten van het mediterrane gebied. Alhoewel het natuurlijk nog veel meer te bieden heeft zijn dit wel de eerste dingen waar men aan denkt. De zon heb je geen invloed op, behalve dan dat je de ligging van je mediterrane tuin erop kunt uitkiezen of bij het aanleggen in ieder geval rekening ermee houdt waar de zon op welk moment van de dag zal zijn. Dit doe je zodat het voldoende zonuren krijgt en niet te veel overschaduwd wordt door grote gebouwen eromheen of andere obstakels die de planten het nodige zonlicht kunnen ontnemen.
Op het water heb je in ieder geval een stuk meer invloed. Water kennen we als geen ander hier in ons kikkerland. Laten we het daarom het beste toepassen om die mediterrane tuin helemaal naar je eigen inzicht te voorzien van niet alleen genoeg water, maar ook sierlijk water. Denk hierbij aan het aanleggen van een fontein of vijver in het midden van de tuin. Als je tuin hier niet groot genoeg voor is kies je voor de kleinere alternatieven. Er zijn een hoop mogelijkheden als is het maar een klein watertapje aan de wand. Als je water in grotere volumes in je tuin verwerkt, probeer dan niet het water te veel te bedwingen. Het is niet het idee van de paradijstuinen om alles in één grote waterbak te verzamelen. Echter doe je er goed aan het juist in wat meer ronde, natuurlijke vormen aan te leggen met natuurlijke waterkanten.
Welke borders zijn typerend voor een mediterrane tuin?
Niet alleen de Engelsen hebben gehoord van de stapelstenen borders. In het mediterrane gebied kom je deze overal tegen. Platte stenen die in meerdere lagen zijn opgestapeld om zo een hoge border te maken. Het ziet er niet alleen mooi uit, maar geeft ook een typische uitstraling aan je tuin die mensen meteen zullen herkennen.
Omdat je een duidelijke omkadering van segmenten hebt kunt je wel mooie verschillende patronen verwerken in de plantenbakken. Je kunt bijvoorbeeld om en om rood en wit verwerken en in de andere paars en roze.
Of als je de hoge borders aan weerszijde van een pad hebt kun je beide kanten anders invullen qua planten. Dan heb je de ene kant gele tulpen en aan de andere kant lavendel.
Welke mediterrane bomen gebruik ik in de tuin?
In de mediterrane tuin kom je veel bomen tegen die niet alleen een esthetische waarde hebben, maar die je ook praktisch kunt inzetten. Het concept van een eetbare tuin is niet vreemd voor de inwoners van dit gebied. Het liefst hebben ze daarom vruchtenbomen zoals citrusbomen, vijgenbomen of druivenbomen, maar olijfbomen zijn toch wel echt het herkenningspunt van een mediterrane tuin.
De pijnboompitten zijn de smaakmakers in diverse gerechten uit de regio. Het is daarom niet verwonderlijk om deze boomsoort in de tuin aan te treffen. Het liefste staat de eetbare tuin zo dicht mogelijk bij het huis zodat het vervoeren van het vers geplukte voedsel snel in het huis bereid kan worden.
Palmbomen doen het goed als eye catcher en sfeerzetter. Ook hier hoef je niet alleen de palmboom te planten. Wacht dacht je van palmvarens of palmlelies?
Ben je op zoek naar een soort die als afrastering of afscheiding kan dienen? Kijk dan eerder naar eucalyptus of de cipres. Deze zijn slank, lang en groen. Iets wat het altijd goed doet is een steeneik. Dit zijn grote eiken met een robuuste vorm. Bovendien worden ze vrij lang en zullen over de meeste andere begroeiing heen komen. Ze groeien snel en de cipressen blijven wintergroen. De eucalyptus heeft het soms moeilijk in de winter, dus als je twijfelt doe je er goed aan om te investeren in wat extra bescherming om deze tijd door te komen.
Voor overige bomen in de mediterrane tuin als afwisseling kun je denken aan de Portugese laurier, photinia bomen, Perzische slaapbomen, judasbomen, of de Johannesbroodboom.
Welke mediterrane tuinplanten doen het goed?
Vrolijke, energieke kleuren doen het altijd goed in een mediterrane tuin. Je wilt de levenslust van het gebied in je eigen tuin brengen. Zo hoef je niet op vakantie te gaan om toch van dat gevoel te kunnen genieten.
Wanneer je beperkt de ruimte hebt, zoals alleen een balkon ligt de keuze meer bij hangplanten. Of planten die in een bak of pot staan, maar er half overheen groeien. Zo versieren de Spanjaarden en Portugezen hun balkons met mooie paarse en roze tinten.
Hierbij kun je denken aan magnolia’s, maar ook een hibiscus zou niet misstaan. Om de paarstinten af te wisselen neem je wat lavendel in je tuin. Als alternatief hiervoor kun je ook kiezen voor Armeria.
Santolina, rozenhout en anjers zijn mooie bloemen met gekleurde bladeren. Hiermee kun je zelf bepalen welk patroon je wilt hebben in je mediterrane tuin. Tot slot doen de gitanillas het altijd goed in zo’n tuin.
Welke grondsoorten gebruik je in een mediterrane tuin?
De grond is droog in een mediterrane tuin. Dit kan nog knap lastig zijn als je dit wilt nabootsen in je eigen tuin, want hier valt geregeld een pak neerslag. Toch is er genoeg wat je kunt doen om de grond droog te houden. De plantenkeuze is een ding. Bijvoorbeeld alleen planten gebruiken die het goed doen, ook in een natte ondergrond. Maar dan beperk je je keuzes weer misschien te veel. Een andere oplossing is dan om planten te kiezen die veel water in één keer kunnen opnemen. Ze onttrekken gelijk veel vocht aan de omgeving waardoor je bodem ietswat droog blijft.
Ook de ondergrond maakt uit. Er zijn genoeg ondersoorten te vinden die poreus zijn zodat het water gelijk opgenomen wordt in de bodem en daar afgevoerd naar een ondergronds waterreservoir.
Wat betreft het aanleggen van een mediterrane tuin met paden doe je goed aan steen. Dit komt omdat een gazon onderhouden in de droogte een lastige opgave is. Natuurlijk is het hier een stuk makkelijker dus je kunt er wel voor gaan. Het is alleen zo dat je het in die landen minder vaak zult tegenkomen. Een stenen ondergrond en dus ook een stenen pad is veel makkelijker te onderhouden. Je hoeft het geen water te geven, niet opnieuw in de zaaien, het blijft altijd gaaf.
Hoe maak ik een echt mediterraan terras?
Een mediterraan terras is bedoeld om de vroege avond op door te brengen. Terwijl iedereen elkaar weer in een tijd ziet onder het genot van een goed glas wijn en de lekkere versnaperingen. Het terras is waar de gezellige gesprekken plaatsvinden, waar iedereen lachend de avond in gaat. Waar je samen kunt genieten van de ondergaande zon, zonder dat de temperatuur je naar binnen dwingt.
Grote terrastegels zijn ideaal voor deze plek. Met deze grote tegels creëer je een unieke uitstraling waarvan je gelijk wegdroomt naar je lievelingsvakantieoord. Een betonnen bodem is minder geschikt omdat het niet bij de rest van de indeling van de mediterrane tuin past.
Om dat echte gevoel ook op de mindere dagen te laten gelden is terrasverwarming een goede optie. Alles in de mediterrane tuin draait om warmte: warme mensen, warme natuur en warme herinneringen. Door een vuurkorf neer te zetten of diverse terrasverwarmers maak je het mogelijk om buiten te zitten ook al is de temperatuur niet optimaal. Er zijn al weinig dagen waarop je zonder ingrijpen van het warme weer kunt genieten, dus die extra dagen per jaar zijn zeker welkom.
Hoe kleed ik een mediterrane tuin aan?
In een mediterrane tuin zijn veel versiersels op z’n plek. Wat dacht je van de reusachtige Spaanse bloempotten of de Griekse tuinbeelden? Ook de Romeinen hadden hun diversiteit aan standbeelden in de tuin. Vaak gebruikten ze hier hun goden voor die een bepaald stuk uit een bekend verhaal uit de oudheid naspeelde.
Aangezien de natuurlijke materialen de voorkeur genieten is het slim om te kiezen voor aardewerken potten, kruiken en beelden. Vermijd moderne stalen constructies waar mogelijk. Je wilt het lekker landelijk op z’n zuids houden.
Past een tuinhuis goed in de tuinstijl?
Een tuinhuis past zeker in de tuinstijl van een mediterrane tuin. In Nederland kun je misschien wel beter voor een volledig afgesloten tuinhuis kiezen. Dit heeft ermee te maken dat je niet hetzelfde klimaat hier als daar hebt. Een open tuinhuis zoals een pergola bijvoorbeeld staat wel heel leuk in je tuin, maar praktisch gezien valt hier lastig gebruik van te maken omdat de temperaturen wat lager zijn.
Wel is het mediterrane terras heel belangrijk. Je wilt om je huis en om je tuinhuis een mooi terras hebben. Dit is waar de levensstijl van het Middellandse Zee gebied om draait. Kies voor iets van hout of grote mediterrane terrastegels om je erf op te vullen. Dit zorgt ervoor dat je makkelijk een barbecue kan aansteken op de vlakke ondergrond en dat je hier geen onkruid zult krijgen.