Om een moestuin te hebben, is een moestuinbak maken of kopen essentieel. Hoe je het wendt of keert, het is de basis om je groente en fruit overzichtelijk te kunnen kweken. Bovendien gaat het niet alleen om het overzicht. Het biedt de planten bescherming tegen de weersomstandigheden alsook het tegengaan van onkruid als je de bak goed indeelt.
Een moestuinbak maken of kopen, voor beide keuzes valt wat te zeggen. Het eerste is een leuke uitdaging voor de (beginnende) klussers, maar kan veel tijd innemen als je per ongeluk een fout in de constructie of een verkeerd materiaal gebruikt. Het is niet leuk als je moestuinbak na een paar maanden van ellende uit elkaar valt. Dan zit je bijvoorbeeld net in het groeiseizoen en moet je opnieuw beginnen. Een moestuinbak kopen lijkt dan een aantrekkelijkere keuze, maar waar let je op bij de aankoop? En natuurlijk is het minder leuk omdat sommige mensen zeggen dat ze minder feeling bij hun project daardoor hebben. Laten we even kijken wat er komt kijken bij het maken of kopen van een moestuinbak.
Waar zet je de moestuinbak neer bij het maken of kopen?
Er zijn een aantal basisregels waaraan het aanleggen van een moestuinbak moet voldoen. Niemand zal je aan deze regels houden, maar het is fundamenteel voor een goede kweek. Zo plaats je de moestuinbak op een locatie waar de planten minimaal 6, maar bij voorkeur 8 uur zon per dag hebben. Het ligt er dan aan of je een tuin naar het noorden, oosten, zuiden of westen heb hoe dat er het beste uit kan zien.
De grond moet niet te droog maar ook niet te vochtig zijn. Je gaat zelf een bodem aanleggen met eigen moestuingrond. Zorg dat deze niet vervuild raakt door de omliggende grond met alle onkruidkiemen.
Welk materiaal heb ik nodig voor de moestuinbak?
Het kiezen van het juiste materiaal maakt uit hoeveel profijt en plezier je krijgt uit het maken van een moestuinbak. Alhoewel een kruidentuin bak een stuk kleiner is, zul je veelal dezelfde materialen gebruiken. Let op: je hoeft natuurlijk niet de hele moestuinbak van één en hetzelfde materiaal te maken. Ga na wat de unieke kwaliteiten van hout, steen, kunststof en metaal zijn om daarna je eigen constructie te maken gebaseerd op deze kwaliteiten. Hier alvast wat informatie om je op weg te helpen.
Hout
Hout, hoor ik je al zeggen. Een moestuinbak van lekker puur natuur. En dat is je goed recht. Maar van wélk hout dan precies? Want zoals er zoveel soorten bomen zijn, zijn er ook zoveel soorten hout waarmee jij jouw moestuinbak kunt maken. Gaat het jou om fairtrade en ecologisch gekapt hout? Of ligt jouw prioriteit meer op onbehandeld hout zonder gifstoffen? De prijs wil ook wat…
Of je nu een moestuinbak gaat maken of kopen, controleer eerst of er geen coating op zit of andere stoffen in zijn verwerkt om het hout te verbeteren. Dit heeft natuurlijk zijn functie, maar dan wanneer je ze op je dak zet of wanneer je wilt dat het vuurvast is. Wanneer je je eigen moestuinbak hiermee maakt spoelen die chemische stoffen uiteindelijk jouw bodem in. En jouw plantjes hebben geen keuze om dat spul dan op te drinken. Niet fijn voor de plantjes, maar ook zeker niet fijn voor jou. Vaak is zo veel mogelijk biologisch telen de reden waarom mensen kiezen om een moestuin te beginnen. Dan zou je vanaf het begin die keuze al teniet doen.
Ook de sterkste houtsoorten begeven het op een gegeven moment. Zeker als ze dag in dag uit onderhevig zijn aan weer en wind. Voor je eigen gemak wil je wel een soort kiezen die minimaal een paar jaar meegaat. Dan heb je genoeg tijd gehad om echt in het moestuinieren te komen waardoor je daarna kunt beslissen of je ermee verder wilt. Bevalt het je? Dan kun je bijvoorbeeld voor een nog duurzamere soort gaan die wel 5 jaar meegaat.
Tot slot kun je aan de nerven van het hout zien welke kant het hout op zal buigen op het moment dat het kromtrekt door het vocht. Aangezien de kans groot is dat dit zal gebeuren omdat het constant vochtig is, doe je er goed aan je houten planken zo aan elkaar te bevestigen, dat het hout kromtrekt in de richting van de kant waaraan het bevestigd is. Op deze manier ga je het kromtrekken tegen met een simpele truc.
Steen
Steen doorstaat de tand des tijds zonder dat het schadelijk is voor de omgeving. Bovendien is het een vrij goedkoop materiaal wat je overal kunt krijgen. Bedenk wel dat de grondlaag van je moestuin die je gaat maken constant vochtig is. Neem dus een steensoort die tegen wateraanslag kan en waar het liefst niet te veel mos op kan groeien.
Neem je een gepolijste steensoort dan is dat makkelijk schoon te houden en schoon te spoelen omdat het geen groeven heeft waar vuil of aarde in kan blijven hangen. Ook hebben onkruid soorten het moeilijk om hierop te groeien. Heb je liever iets wat minder bewerkt is dan kun je voor de gewone bakstenen gaan of getrommelde stenen voor een authentieke look. Het ligt er ook aan de rest van je tuin aan welke stijl je wilt nemen. De voornaamste kleuren zijn roodachtig, bruin of grijs, afhankelijk van jouw omgeving.
Alhoewel steen een zeer laag onderhoudsniveau heeft, is het wel zwaar. Wees dus zeker van de plek waar je je moestuinbak gaat maken, deze gaat de komende tijd nergens heen.
Metaal
Metaal lijkt misschien een vreemde eend in de bijt, maar doet het goed als ondersteunend materiaal als je een moestuinbak wilt maken of kopen. We raden niet aan om de hele bak van metaal te maken, maar bijvoorbeeld het klimrek voor de planten moet wel stevig zijn. Of de verdelers waarmee je het rooster maakt, of de poten, of de bodem. Genoeg details waarvan je wilt dat ze echt stevig zijn.
Omdat je moestuinbak hoogstwaarschijnlijk buiten in de open lucht zal staan raden we aan om minimaal wel roestvrij staal te gebruiken. Nogmaals, je wilt niet dat bijvoorbeeld ijzerdelen de grond in spoelen. Wordt je wel lekker sterk van als we Popeye mogen geloven. Ook als je de bak binnen hebt staan is een roestvrije optie vrijwel noodzakelijk omdat de moestuinaarde constant vochtig zal zijn.
Kunststof
Oh jee, kunststof noemen in een wereld waarin alles puur natuur is. Dat is vloeken in de kerk. Maar plastic heeft ook zo z’n voordelen. We gebruiken het in de moderne wereld alleen verkeerd. Een kunststof moestuinbak gaat zeer lang mee, even lang als duurzaam steen of metaal. Het is dus een raadsel waarom we juist dit materiaal voor de meeste wegwerp producten gebruiken.
Het enige waar je goed op moet letten is dat het een robuuste variant is. Je wilt niet dat als de temperaturen te koud of te hoog of te snel elkaar afwisselen dat er delen in de moestuingrond terechtkomen. In de meeste zachte plastic worden weekmakers verwerkt, deze wil je zeker vermijden. Controleer daarom goed met wat voor een kunststof je te maken hebt. Je wilt een dik, hard materiaal kiezen om je moestuinbak mee te maken.
Welke afmetingen kies ik voor de moestuinbak?
Qua afmetingen voor je moestuinbak moet je kijken naar je eigen woonruimte en je lichaam. We kunnen hier allerlei afmetingen gaan noemen en wat het beste werkt, maar als je de ruimte simpelweg niet hebt heeft dat geen zin. Dat geldt ook voor hoe groot je bent. Je wilt natuurlijk zo makkelijk mogelijk kunnen oogsten. Dit betekent dat je altijd alle planten moet kunnen bereiken zonder in de moestuinbak te springen.
Houd er bij alle afmetingen rekening mee dat dit de binnenkant betreft. Heb jij bijvoorbeeld onwijs dikke planken van 5 cm dan moet je pas meten vanaf de binnenkant. Anders houdt je na een meter nog maar 95 cm over.
Hoe groot moet een moestuinbak zijn?
Dit komt vaak neer op een strook van bijvoorbeeld 50×100 of een vierkant waarbij je helemaal rondom kunt lopen. Het is afhankelijk van de groente en fruit die je wilt kweken hoe groot jij jouw rooster maakt. Over het algemeen wordt aangeraden om een afmeting van 30×30 cm aan te houden. Dit betekent dus ook dat je in veelvouden hiervan rekent bij het aanleggen van de moestuinbak.
Die 50×100 moestuinbak kan dus ook bijvoorbeeld 60×120 cm worden als je de planten daarvoor hebt. Een kruidentuin heeft over het algemeen een kleinere afmeting omdat de plantjes niet zo groot worden. Echter, let er wel op dat niet alle soorten naast elkaar mogen staan. Venkel en dille kruisen bijvoorbeeld als ze te dicht op elkaar staan waardoor je mindere kwaliteit kruisingen krijgt.
Doorgaans hebben we het hier over een doodnormale moestuinbak die op de grond in de tuin ligt. Kun jij om wat voor reden dan ook niet makkelijk bij de grond? Dan is een verhoogde moestuinbak of een moestuinbak op poten wat voor jou. Nog een paar andere speciale uitvoeringen zijn de verticale moestuin als je echt weinig ruimte hebt, maar wel een groen hart of een mobiele moestuinbak als die eigenlijk overal in de weg staat, waar je ‘m ook plaatst.
Hoe diep moet een moestuinbak zijn?
Een diepte van 20 cm is voldoende voor de gemiddelde moestuinbak. Hiermee heb je genoeg ruimte voor een vulling van moestuingrond die je plantjes een jaar lang kunnen ondersteunen met de mineralen die ze nodig hebben. Als je je moestuinbak dieper maakt is het zonde van de materialen en de ruimte die het inneemt. De wortels van de meeste soorten reiken toch niet zo diep om goed te kunnen groeien.
Wil je specifiek groenten zoals rabarber of mierikswortel gaan verbouwen? Dan doe je er goed aan om de bak wat dieper te maken. Deze planten hebben namelijk wortels die een stuk dieper dan de gemiddelde moestuingroente gaan.
Hoe deel ik een moestuinbak in?
Je wilt dat ieder plantje die je plaats voldoende ruimte krijgt in je moestuinbak. Als je er een koopt zit het rooster waarmee je de indeling maakt er vaak bij. Als je ‘m zelf maakt, moet je kijken welke afmetingen voor jou het beste werken. Touwtjes spannen om een rooster te maken werkt goed, alhoewel ze niet even zichtbaar zijn als ze niet dik zijn. Er zullen immers allemaal bladeren en stengels langs groeien waardoor het lastig te zien is.
Latten leggen is over het algemeen iets te kwetsbaar. Vaak is hout van deze dikte niet sterk genoeg om jarenlang mee te gaan. Bovendien kan het snel gaan rotten. Kunststof strips die slijtvast zijn, zijn de ideale keuze. Het liefst met een felle kleur behalve groen zodat ze afsteken tegen de rest van de moestuinbak met het groene bladerdek en de zwarte aarde. Zorg ervoor dat het materiaal niet te hard is zodat er wat speling in zit. Dit maakt het bezig zijn in de bak een stuk makkelijker omdat je de strip even omhoog kunt tillen of opzij kunt duwen als je ergens bij wilt.
Houd rekening met de klimmers
De groente- en fruitwereld zit vol met klimmers. Deze planten houden van klimmen om groot en sterk te worden. Geef ze dan ook die kans als je een moestuinbak gaat maken of kopen. Bij het kopen zie je minder vaak een kant-en-klaar klimrek voor dit soort planten. Daarom is het zeker aan te raden er zelf een te maken als je veel klimmers wilt. Frambozen, druiven, maar ook erwten Oost-indische kers zijn voorbeelden van planten die de hoogte in moeten om te volgroeien.
Verzwaar je moestuinbak als je ervoor kiest om een klimrek te hebben. Het is belangrijk dat de bak niet kan kantelen op het moment dat de klimmers zwaarder worden en er bijvoorbeeld een windvlaag tegenaan blaast.
Waar kan ik op letten bij een moestuinbak kopen?
Heb je ervoor gekozen om een moestuinbak te kopen? Dan zijn er een aantal dingen waarop je kunt letten zodat je zeker weet dat je er de komende tijd plezier aan beleeft. In het geval van een tweedehands aankoop: vraag alles na. Hoe meer je te weten komt hoe beter. Vragen als “Waar is het voorheen voor gebruikt?” of “Welk type hout is het?” geven waardevolle informatie waarop jij je keuze kan baseren.
Wanneer je een moestuinbak nieuw koopt, controleer dan liever zelf altijd de kwaliteit in de winkel. Vaak heb je via online winkels dat de kwaliteit toch anders is dan op de afbeelding. Een eigen inspectie, daar kan niets tegenop. Controleer op welke manier de tafel in elkaar is gezet. Zijn het roestvrij stalen schroeven, is het geklikt of gelijmd? Zitten er drainage gaten in de bodem. Hoe dik is de bodem? Kortom, kan ik het naar mijn gemak gebruiken op het moment dat ik het in mijn moestuin zet?
Is een moestuinbak maken beter dan kopen?
Uiteindelijk kunnen wij niet beslissen voor jou of een moestuinbak maken beter is dan kopen. Heb jij zelf genoeg tijd en zin om te klussen? Dan is een moestuinbak maken zeker iets waar je geen spijt van zult krijgen. Heb je echter een druk schema en gaat het jou puur om het kweken van je eigen biologische voedsel? Of heb je twee linkerhanden? Dan is een moestuinbak kopen zeker de betere keuze. Als je geen van beide wilt doen kun je altijd nog een moestuin huren.
De prijs van deze twee opties hoeft elkaar trouwens helemaal niet te ontlopen. Een budget moestuinbak kopen of zelf een moestuinbak maken van goedkope kwaliteit materialen zal beide rond de €100 liggen.